SOLAR SYSTEM NEMAHARAI PENYIKA

Mapuraneti IN THE SOLAR SYSTEM UYE ITS DZAKAITIKA
Zuva pacharo nyeredzi. Iyo yezuva, kune rumwe rutivi, chimiro chakaumbwa nezuva uye mapuraneti ari kuritenderedza, mapuraneti madiki, mwedzi yemapuraneti, makometi, uye gasi uye guruva makore.
Chekutanga pane zvese, kana tikatsanangura mapuraneti ari mune rezuva, nyika izita rakapihwa kumatenga ekudenga anofamba achitenderera zuva uye ane kutenderera, ane huremu hunogona kuita denderedzwa chimiro nekuda kwesimba rayo rinokwezva, uye saka vari muhydrostatic equilibrium, uye vakabvisa denderedzwa ravo zvinoenderana nedzidziso yekuumbwa kwenyika.
Kune mapuraneti masere muzuva. Kunyangwe Mercury iri nyika yepedyo kune Zuva, inoenderera muchimiro cheVenus, Earth, Mars, Jupiter, Saturn, Uranus neNeptune.
Nyika yakakura pasolar system ndiJupiter. Kana tikarongedza nehukuru, inoenderera saSaturn, Uranus, Neptune, Pasi, Venus neMercury.
Kunze kwemapuraneti makuru aya, kune mamwe mapuraneti madiki musolar system. Mapuraneti echando akafanana nemapuraneti nenzira dzakawanda, asi kune mamwewo misiyano. Kana tikatsanangura pfungwa yepasi repasi; Inogona kutsanangurwa se "muviri wekudenga une kutenderera kwakatenderedza zuva, ine huremu hunogona kuumba denderedzwa chimiro nekuda kwesimba rayo rinokweva, uye nekudaro ine mamiriro ehydrostatic equilibrium, haina kubvisa nzira yayo maererano nedzidziso yekuumbwa kwepuraneti uye isina masatellite."
Mapuraneti anonyanya kuzivikanwa ndiPluto, akaverengerwa mukirasi yepasi nepasi neInternational Astronomical Union muna 2006. Mapuraneti anonyanya kuzivikanwa kunze kwePluto ndiCere, Haumea, Makemake, naEris.
Kunze kwemapuraneti nemapuraneti madiki, mimwe mitumbi yekudenga inotenderera zuva iripowo muchirongwa chezuva.



1. JUPITER

Jupiter yakawana zita rayo kubva kune mumwe wevamwari mungano dzevaRoma. Jupiter ndiyo nyika yakakura pasolar system. Inosvitsa chechishanu maererano nenhambwe kusvika kuzuva. Uye avhareji daro yakatenderedza makiromita mazana manomwe nemakumi masere neshanu. Musimboti wayo unosanganisira simbi uye zvakafanana zvinorema zvinhu, nepo pamusoro payo paine zvinwiwa zvisina kunyanya kuomarara, senge mvura hydrogen. Kumusoro kwayo kune makore ane mavara uye makore aya ane zvinhu zvakaita sehydrogen, helium uye ammonia. Dutu rine simba rinoitika nekuda kwemweya wakanyanya weJupita. Jupiter ine matatu orbit mwedzi. Makuru pane ese ma satellite aya anonzi Callisto, Ganymede, Io uye Europa.
Jupiter ipuraneti rakakomberedzwa. Nekudaro, yakawanikwa iine ringed yakanonoka nekuti inoratidza mwenje mushoma. Jupiter ine magineti yakawanda kwazvo.
2. MERKÃœR
Iyo ndiyo yepedyo kuzuva uye nyika diki mudenga rezuva. Rimwe zita reMercury ndiUtarit. Mercury haina ma satellite anozivikanwa. Naizvozvo, kumhanya kwayo kwekutenderera kwakakwirira zvakanyanya kupfuura mamwe mapuraneti. Iyo ipuraneti yakaoma kwazvo kutarisa kubva kuNyika nekuti idiki. Iyo ipuraneti iri padhuze nepasi maererano nehukuru. Iyo ipuraneti yakasimba kwazvo zvine hunyanzvi uye ine makirati, kuyerera kwemabota uye mabheseni mahombe pamusoro payo. Kungofanana neJupiter, yakawana zita rayo kubva kuna mwari mungano dzevaRoma. Iyo ipasi rinotyisa nekuda kwekuswedera kwaro kuzuva. Nekuda kwekuti mhepo yayo inenge isipo, mutsauko wezuva nezuva wekushisa hauna kunyanya.

3.VENUSI

Imwe yemapuraneti ari muzuva rezuva ndiVenus. Munzira, ndiyo planeti yepedyo kune iyo orbit yenyika, saka ndiyo yepedyo uye yakajeka nyika inooneka kubva pasi. Inogona kuonekwa zviri nyore neziso rakashama, kunyanya pakubuda kwezuva uye pakuvira kwezuva. Iyo inozivikanwa zvakare seyeMufudzi's Nyeredzi, iyo nyika Venus inozivikanwa zvakare seMangwanani Nyeredzi, iyo Manheru Nyeredzi, kana iyo Tan Star. Ndiyo yechipiri nyika yepedyo kune Zuva. Venus ndiyo inopenya muviri wedenga mushure meZuva neMwedzi. Venus, iyo inopisa nyika iri muSolar System, ine makomba mazhinji uye makomo anoputika pamusoro payo, uye nzvimbo yayo yese yakafukidzwa nemakore esulphuric acids. Inotumidzwa zita repasi Venus, inozivikanwa seAphrodite muRome Mythology. Inotenderera ichitenderedza yayo axis nenzira yakatarisana nekutenderera kwemamwe mapuraneti. Chimwe chinonakidza chiitiko cheVenus ndechekuti inopedzisa kutenderera kwayo kwakatenderedza Zuva nekukasira pane kutenderera ichitenderedza yayo axis. Nyika Venus inoda kuziva kwazvo uye zvakawanda zvechitundumuseremusere zviri kutumirwa kubva kuPasi.

4.MARI

Kunyangwe Mars iri nyika yechina maererano nedaro kubva kuzuva, ndiyo yechipiri nyika diki. Rimwe zita reMars ndiRed Planet nekuda kwechitarisiko chayo chitsvuku nekuda kwesimbi oxide. Mars ine mwedzi miviri. Mazita ema satellite aya ndiPhobos uye Deimos. Mars yakatanga kucherechedzwa naGalileo. Kune akawanda eminda yegirazi uye makore munzvimbo dzepasi dzeMars. Kune mwaka paMars, senge paPasi, asi iyo nguva yemwaka ino yakapetwa zvakapetwa kaviri pane iyo iri pasi. Kune mapani akaderera uye makomo marefu pamusoro peMars. Nechiitiko ichi, zvakangofanana nemwedzi. Kune mamwe makorari uye makomo anoputika anoumbwa nekuda kwemhedzisiro yemeteorite.

5.SATURN

Imwe nyika mupasi rezuva ndiSaturn. Ndiyo nyika yechitanhatu iri padyo nenyika yezuva. Inoita wechipiri mushure meJupiter muhukuru. Saturn kakapetwa mazana manomwe kuwanda kwePasi redu. Iyo ndeimwe yemapuraneti iyo inogona kutariswa neziso rakashama. Saturn yakafanana nePasi muchimiro nekuda kwechimiro chayo chakafara kupfuura ikweta, iyo yakati sandara kubva pamatanda, asi Saturn ine ringi remweya. Mazhinji emuchadenga ayo ane mahydrogen mamorekuru mune emvura kana gasi fomu. Saturn ine makumi mashanu nematatu emwedzi anozivikanwa zviri pamutemo. Anonyanya kuzivikanwa pane aya ndiPandora uye Titan.

6.URANUS

Imwe yemapuraneti ari muzuva rezuva ndiUranus uye yakawanikwa kubva muna 1781 nemumwe wevakakurumbira venyeredzi venguva iyoyo, William Herschel. Ndiyo nyika yechitatu pakukura muhurongwa hwezuva uye ingangoita kakapetwa makumi matanhatu nemana zvakapetwa kupfuura Nyika. Inotara yechinomwe maererano nekuswedera kuzuva. Inouya munzvimbo yechitatu mushure meJupiter naSaturn maererano nema satellite. Haisi nyika inoonekwa kubva paNyika neteresikopu yakapusa. Inogona kupedzeredza kutenderera kwayo kwakatenderedza zuva mumakore angangoita makumi masere nemana. Iine chitarisiko chebhuruu. Iyo ine makumi maviri nemanomwe satellites anozivikanwa. Mamwe mashoma anozivikanwa ndiAriel naMiranda. Uranus, ane kutenderera akabatana ari chaizvo kurerekera, ane curvature pedyo mapfumbamwe madhigirii. Denga rayo rakadzika mukati memvura yakadzika yegore uye inoumbwa nemagasi asina hunhu.

7.NEPTONE

Neptune, imwe yemapuraneti kubva kuzuva, ndiyo iri kure kwazvo kubva kuzuva uye nechina muhukuru. Iyi nyika inonziwo Poseidon, inozivikanwawo samwari wekare wechiGreek wegungwa nemvura. Nekuda kweizvo zvakaferefetwa, zvakave zvakadzidzwa kuti haisi nyika yakakodzera yekurarama hupenyu. Denga rayo rakafanana chaizvo naUranus, asi makore anodomwa kupfuura Uranus. Iyo ipuraneti kakapetwa kagumi nekanomwe kupfuura Nyika. Mwaka inosvika makore makumi mana. Iyo ihombe hombe yechando nekuti iri kure kwazvo nezuva. Iyo ine gumi nemana inozivikanwa ma satellite. Iyo inonyanya kuzivikanwa uye hombe satellite ndeye Triton. Nekuti ndiyo nyika iri kure kwazvo kubva kuZuva uye zvakare kubva paPasi, ruzivo rwunogumira.

NYIKA 8

Iyo ipuraneti yekupedzisira mune yezuva uye Nyika yatinogara pairi. Pasi panosvika chechitatu padyo neSuva uye cheshanu muhukuru. Pasi kusvika parizvino ndiyo yega nyika pakawanikwa hupenyu. Pasi, iro rine simba rakasimba remagineti, rinowana chinhu ichi kubva kudare nenickel zvinhu zvarinazvo mukati maro. Mwedzi ndiyo yega satellite yepanyika, uye simba rekusimba riripo pakati peMwedzi nepasi rinokonzera mafashama paPasi. Kunyangwe iwo mamiriro ePasi ari kunyanya akaumbwa nenitrogen element, pane ozone layer mudenga inodzivirira Nyika kubva kune rinokuvadza zuva. Chimiro chePasi chakatsetseka kubva kumatanda, chichibuda kubva kuequator, uye chimiro ichi chePasi chinonzi geoid. Nepo pasi richipedzisa kutenderera kwaro kwakatenderedza zuva mumazuva mazana matatu nemakumi matanhatu nemashanu nemaawa matanhatu, rinopedzisa kutenderera kwaro kwese kwaro mumaawa makumi maviri nemana.



Unogonawo kuzvifarira
Ratidza Mifungo (1)